Metaverse'ün ve çeşitli sanal evrenlerin hayatımıza tümüyle girmesiyle birlikte, birçok riskin ve sorunun meydana gelebileceği şeklinde çeşitli endişeler mevcut. İnsanların kafalarında büyük bir soru işareti oluşmasına sebebiyet veren bu risk ve sorunlar şu şekilde maddelendirilebilir:

• Metaverse’ün en büyük risklerinden birisi ileri teknolojiler kullanılmasını gerektirmesidir. Bu tür ileri teknolojiler için ise büyük yatırımlara ihtiyaç duyacaktır.
• Metaverse’ün en büyük riski, fazlaca abartılıyor olma ihtimalidir.
• Sanal evrende yaşam, kimlik hırsızlığı ve dolandırıcılık gibi siber saldırı riskleri taşımaktadır.
• Sanal evrenin yaşamımıza dahil olması çeşitli toplumsal sorunlara neden olacaktır.
• Metaverse’lerin yaygınlaşması ile bilişsel ve fiziksel tembellikler artabilir, asosyallik yaygınlaşabilir. Yan etkiler kişiden kişiye farklılık gösterse de, sürükleyici oyunlar depresyona, izolasyona, yalnız davranışlara ve hatta intihar ve şiddete yol açabilir.
• Devamlı olarak dijital ortamlarda zaman geçirmek bireyde bağımlılık oluşmasına ve sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. İnterneti ve sosyal medyayı sanal gerçeklik oyun alanına dönüştürmek bu sorunları daha da kötüleştirebilir.
• Sanal evrende oluşturulan karakterler ve avatarlarla özdeşleşen kişilerde kişilik bozuklukları ve gerçeklik algısı sorunları ortaya çıkabilir.
• Sanal evren; ekonomik, kültürel, sosyal ve toplumsal olaylar sebebiyle etik sorunlara yol açabilir.
• Metaverse’ler sebebiyle kişilerde bilişsel bozukluklar meydana gelebilir.
• Metaverse’lerin herhangi bir fiziksel sınırı olmadığı için meta veriler içinde bir yasa veya yasal yargı yetkisi bulunmaması devletler için risktir.
• Yayınlanan yanlış bilgilerin ve sahte haberlerin sayısı artabilir.
• Sanal evren kullananların gizliliğinin ve fikri mülkiyet haklarının ihlal edilmesi riski artabilir.
• Metaverse’lerden sağlanan karlar kripto para olduğu için para akışı ve vergilendirme sorunları ortaya çıkabilir.
• Metaverse, insanlarla gerçeklik arasında gerçekleşecek bir ayrılık demektir. Dolayısıyla insanları gerçek hayattan uzaklaştırabilir.
• Metaverse için gerekli dijital araçları satın alma ve kullanma imkanlarına sahip olanlar ile bu cihazlara para harcayacak satın alma gücüne sahip olmayanlar arasında ayrım meydana gelmesi kaçınılmaz bir sonuçtur. Yoksul aileler ve topluluklar sanal evren teknolojisinin faydalarından yararlanamayacaklardır.
• Metaverse’ün yönetimini elinde bulunduran kişiler, temelde tüm gerçeklikler üzerinde kontrol sahibi olacaktır. Yani insanların özgürlükleri ve hakları kısıtlanabilecektir. Bu sebeple Metaverse’ün yönetimi tek bir kişi veya şirket tekelinde olmamalıdır.

Metaverse Abartılıyor Mu?

Metaverse projeleri henüz tam anlamıyla gerçekleşmediği için bu konuda çok çeşitli görüşler bulunmaktadır. Bu görüşlerin bir kısmı sanal evrenin abartıldığı yönündeyken, bir kısmı da gelecekte büyük öneme sahip olacak bir teknoloji olduğu görüşünü savunur. Sanal evrenlerin abartıldığını düşünen kitleye göre, sanal gerçeklik sadece zengin bir oyun ağı olabilir. Ayrıca insanların Metaverse’lerden bir süre sonra sıkılacağı ve terk edeceği görüşünde olanlar da vardır. Metaverse’ün Mark Zuckerberg tarafından abartılmış bir PR çalışması olduğu görüşü de oldukça dikkat çekmektedir. Tüm bu  görüşlere rağmen Mateverse’lere büyük yatırımlar yapan kişilerin ve şirketlerin sayısı her geçen gün artmaktadır. Yatırımcıların ilgisini kaybetmemesi için Metaverse konusunun abartılarak gündemde tutulduğu da söylenmektedir. Metaverse’ün getireceği riskler göz önüne alındığında mantıklı bir fikir olmadığı da bazı kesimler tarafından düşünülmektedir. Ancak gelecek vadeden Metaverse’ler gerçekleşir ise bu teknolojiyi desteklemeyen insanlar bile bu durumu kabullenmek zorunda kalacaklardır. Çünkü, günümüzde kullanmış olduğumuz sosyal medya hesaplarının koyduğu şartlar kabul edilmeden söz konusu uygulamalar kullanılamıyor ise, gelecekte de Metaverse’ler için de aynı durumun geçerli olacağı söylenebilir. Metaverse’lerin gelecekte çok daha değerli olacağı görüşünde olanların ise hız kesmeden yatırımlara ve üretimlere devam ettikleri görülmektedir. Sanal evrenin hayatımıza aniden girdiğini ve bir daha çıkmayacağını düşünenler de vardır ve bu kişilere göre Metaverse sayesinde çok farklı deneyimler yaşamak mümkün olacaktır. Örneğin dünyanın öbür ucundaki bir ülkede gerçekleşen konsere katılarak, yeni insanlarla tanışma fırsatınız olacaktır. Hatta Metaverse’ler sayesinde bir kişi öldüğünde tüm hafızasının ve bilincinin sanal evrene aktarılacağı ve sonsuza kadar orada yaşayacağı şeklinde görüşler de mevcuttur.

Metaverse Büyük Teknoloji Şirketlerinin Hakimiyeti Altında Mı Olacak?

Meta’nın açıklamalarına göre Metaverse tek bir şirketin hakimiyetinde olmayacaktır. Her şirket kendi Metaverse’ünü kuracaktır. Bugünlerde çok popüler olan Metaverse’ler gerek şirketler gerekse kişiler tarafından büyük bir ilgiyle karşılanmış hatta bazı şirketler kendi sanal evrenlerini oluşturmak için harekete geçmişlerdir. Bütün dünyada heyecan yaratan Metaverse'ler henüz net bir gerçeklik olarak karşımıza çıkmadığı için sahibinin kim veya kimler olacağı konusundaki tartışmalar devam etmektedir. Küresel teknoloji devleri bu hakimiyet için yarışa girmişlerdir. Özellikle Facebook, Microsoft ve Roblox Metaverse’lere çok büyük yatırımlar yapmışlardır. Şirketlerin yaptığı Metaverse yatırımları ise şöyledir:

• Mark Zuckerberg ilk adımı Facebook şirketinin adını Meta olarak değiştirerek atmıştır. Facebook, Metaverse yatırımları için yıllık 10 milyon dolar yatırım yaptığını açıklamıştır. Ayrıca Oculus’u da satın alan Facebook, sanal evrenler konusundaki ısrarını ve hırsını her geçen gün artırmaktadır. Facebook'a rakip olarak Microsoft, Apple, Google, NVIDIA, Magic Leap ve Sony sanal evren yatırımları konusunda adımlar atmaktadır. Gelecekte Metaverse yönetimi konusunda Facebook açık ara önde görünse de şirketin rakipleri oldukça güçlüdür.
• Apple'ın yakın zamanda Metaverse işlevine sahip kulaklık ve gözlük üretimini piyasaya sürmesi beklentiler arasındadır. Ancak Apple’ın daha büyük yatırım planları olduğu da tahminler arasında yer almaktadır.
• Google, Cardboard VR projesi ile milyonlarca kişiye sanal gerçeklik ile tanışma fırsatı sunmuştur. Sanal evrenler için Google’ın birtakım başka yatırımlar yaptığı da tahmin edilmektedir.
• Microsoft, sanal evren dünyasına ilk adımı Hololens karma gerçeklik gözlükleri ile atmıştır ve çeşitli sanal evren yatırımları olduğu tahmin edilmektedir.
• Magic Leap ise Metaverse dünyasına ilk olarak Magic Leap kulaklıklar ile katılmıştır. 2022’de ise Magic Leap 2’nin piyasaya sürülmesi planlanmaktadır.
• Nvidia, doğrudan bir Metaverse’ten söz etmese de içerik oluşturucuların 3D modelleme, tasarım ve simülasyon üzerinde işbirliği yapabileceği Omniverse Enterprise'ı duyurmuştur. Omniverse, 3D grafikleri yapay zeka ve süper bilgi işlem teknolojisi ile Metaverse dünyasındaki varlığını göstermiştir.

Metaverse ortaklıkları için harekete geçen devletler ise şunlardır:

• Güney Kore-Seul: Güney Kore hükümeti, Metaverse yeniliklerini desteklediğini açıklamıştır. Aynı zamanda Bilim ve Bilişim Bakanlığı’nı da desteklemektedir ve bu desteğini Metaverse İttifakı kurarak göstermiştir. Güney Kore’de 500’den fazla şirketin Metaverse dünyasına şimdiden katıldığı ve Seul şehri yönetiminin sanal evren geliştirmeyi planladığı da bilinmektedir.
• Çin’de Tencent: Metaverse’ü desteklediği bilinen Tencent, Çin yasalarının ve düzenlemelerinin de Metaverse’e uyarlanacağını açıklamıştır. Çin Hükümeti Metaverse hakkında olumlu düşüncelere sahip olsa da, kullanıcı deneyimlerinin devlet kurallarına uygun olması konusunda otoriter bir yaklaşım sergilemektedir. Çin, her zaman teknoloji konusundaki baskın karakteriyle bilindiği için, bu karakteri sanal evren konusunda da göstereceği ve Metaverse’ün merkezi olacağı yönünde görüşler mevcuttur.
• Barbados Metaverse Elçiliği: Barbados, Metaverse dünyasında büyükelçiliğe sahip olan ilk ülkedir. Barbados, VR alanlarını yönetilebilir varlıklar olarak resmen tanımıştır. Bunlarla da yetinmeyip Decentraland, SuperWorld, Somnium Space gibi köklü Metaverse şirketleri ile ortaklık kurmuştur.

Şirketlerin ve devletlerin Metaverse için uygulamış oldukları farklı yatırım politikaları bu şekildedir ve görünüşe göre bu liste uzayıp gidecektir; ancak bu savaşın kazananının kim olacağı konusu hala yanıt bulamamıştır. Gelecekte Metaverse hakimiyetinin kimde olacağı hala bir tartışma konusudur ve bu tartışmaların sanal evren konsepti tümüyle oluşmadan sonlanması mümkün olmayacak gibi gözükmektedir. Metaverse ile ilgili güncel haberleri buradan takip edebilirsiniz.