Metaverse bugünlerde oldukça popüler bir kavram haline geldi. Türkçe’ye “evrenötesi, sanalevren” olarak çevirebileceğimiz bu kavram, aslında birçok teknolojik cihazın ve sanal dünyaların bir araya gelmesiyle oluşturulan bir ‘kurgusal evren’. Gelecekte insanların kendi avatarlarını oluşturup, VR (Virtual reality, sanal gerçeklik) teknolojisiyle, yani bir gözlük ve kulaklık sayesinde bu evrende canlı bir şekilde yer alabileceği tasvir ediliyor. Bu evrende oyun oynamanın dışında toplantılar yapılması, çeşitli etkinlikler düzenlenmesi kısacası günlük hayatta yapılan aktivitelerin yer alması planlanıyor. Ancak tüm bu fikirler hala bir varsayım olduğu için Metaverse kavramının neye karşılık geldiği tam olarak netleştirilmiş değil. 1970’lerde insanlar internetin geleceğini tam olarak tahmin edemiyorlardı. İnternet kullanımı vardı, ancak kısıtlıydı. O zamanların interneti ne ise bugünün Metaverse’i de odur diyebiliriz. Gelecekte neler doğuracağı tam olarak tahmin edilemese de yaklaşık 10-15 yıl içerisinde kullanımının yaygınlaşacağı düşünülüyor. Bu nedenle Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg şirketinin adını değiştirerek Metaverse şirketleri arasında yer almak istedi. Artık sadece sosyal medyada değil, Meta ismiyle sanal gerçeklikte de var olduğunu kanıtladı. Meta şirketine ek olarak Microsoft, Fortnite ve Roblox gibi platformlar da bu evrene yatırım yapıyorlar. Metaverse’in gelecekte internetin yerini alacağını ve hayatımızın bir parçası haline geleceğini düşünüyorlar.

Metaverse ile Neler Yapılabilir?

Metaverse evrenini ve sanal dünyayı duyduğumuzda aklımıza ilk olarak sanal oyunlar gelebilir. Fakat bu evren bir oyun dünyasından çok daha fazlası. Bu evrende insanlar çok çeşitli etkinliklere katılabilirler. Konserden toplantıya, alışverişten gezintiye birçok şey yapmak mümkün. Örneğin Fortnite adlı platform Metaverse’de Ariana Grande ve Traviss Scott konseri verdi ve toplamda 33 milyon izleyiciye ulaştı. Bunun üzerine bir Paris kuruluşu olan Stage-11 adlı şirket, bu alanda yatırım yaparak David Guetta ve Snopp Dog gibi sanatçılarla anlaşma yaptı. Konser ve oyun gibi eğlence sektörlerinin yanısıra, bu evrende iş dünyasından şirketler de görmek mümkün. Londra temelli Gravity Sketch, tasarımcıların istedikleri yerden bağlanıp ortak bir şekilde çalışabilecekleri üç boyutlu bir proje geliştirdi. Ayrıca bu sanal dünyada sağlık alanında da çalışmak mümkün. Anksiyeteli hastalar dijital bir terapist eşliğinde kendi korkularıyla yüzleşiyorlar. Bu yüzleşme, gerçekçi olması adına vr gözlüklerle yapılıyor. Sonuç olarak hastalar, sanal gerçeklik sayesinde korkularını yenebiliyorlar. İleride her alandan şirketin bu evrende yer alması bekleniyor. Günümüzde her şirketin iki boyutlu bir internet sitesi olduğu gibi, ilerleyen yıllarda da üç boyutlu ‘siteleri’ olacağı tahmin ediliyor. Bu sayede fiziksel bir efor sarfetmeden neredeyse tüm işlerimizi gerçeğe yakın bir şekilde halledebileceğimiz düşünülüyor. İş toplantılarına katılmak, bir kursta yer almak hatta alışveriş yapmak. İleride almak istediğimiz bir kıyafeti sanal dünyada deneyip, gerçek hayatta satın alabilmemiz de de ihtimaller arasında.

NFT'nin Metaverse ile İlişkisi Nedir?

NFT (non-fungible tokens), yani değiştirilmeyen token, para anlamına gelmektedir. NFT bir çeşit kripto paradır ve binance bünyesinde bulunur. Ancak bildiğimiz kripto paralardan farklıdır. NFT’ler sanal dünyada üretilen herhangi bir üründür. Ortaya koyduğunuz bir sanat eseri, fotoğraf, video hatta bir tweet bile birer NFT olabilir. Peki NFT’nin Metaverse dünyasındaki yeri nedir? Metaverse dünyası git gide gerçek bir dünyaya benzemektedir. İnsanların ileride günlük hayatlarında yaptıkları aktiviteleri bu dijital evrende de yapacakları düşünülüyor. Bu durumda Metaverse’de bir “toplum” oluşmuş oluyor. Her toplumun ise düzgün işleyen bir ekonomiye ihtiyacı var. NFT’nin de Metaverse evreni ekonomisinin temel taşı olacağı ve sanal bir ekonomi oluşturacağı düşünülüyor. NFT’ler mülkiyet ve kimlik doğrulaması sağlar. Ayrıca her bir NFT silinemeyen, zarar görmeyen, kopyalanamayan bir kriptografik anahtarla güvence altındadır. Bu sayede bir kişinin diğer Metaverse kişi ve topluluklarıyla etkileşime girmesi için gerekli olan kimlik doğrulamasını sağlar. Bu da farklı Meta-evrenlerini birbirine bağlayarak daha da gerçekçi bir evren modeli oluşturur. Örneğin Roblox’ta sahip olduğunuz NFT’leri Fortnite’ta kullanabilirsiniz. Bu coinler ve NFT’ler aracılığıyla Metaverse’de alışveriş yapmak çok daha kolay bir hal alıyor. Kullanıcılar Metamask gibi eklentiler sayesinde internet tarayıcıları üzerinden bu tokenlerle cüzdan oluşturabiliyorlar ve ether alıp gönderebiliyorlar. Ayrıca NFT’ler serbest pazar oluşumuna, bağımsız mülkiyete, sosyal sözleşmelere olanak yaratarak bu dijital evrenin daha da gerçekçi olmasını sağlıyor.

Metaverse Yeni Bir Kavram mı?

Metaverse kavramı bugünlerde sıkça adından söz ettirse de aslında tamamıyla yeni bir kavram değil. Bu kavram ilk olarak Amerikalı yazar Neal Stephonson tarafından 1992’de kullanıldı. Snow Crash adlı romanında yazar, insanların avatarlarının oluşturduğu üç boyutlu bir dünyadan söz ediyor. İlk kullanıldığı zamanlarda insanlar tarafından çokça eleştirilse de bu üç boyutlu dünya daha sonraları birçok bilim kurgu romanına konu oldu ve üzerine başka Meta-verse sistemler eklendi. 2011’de Ready Player One adlı bilim kurgu romanında da insanlar gerçek dünyada olduğu gibi sanal bir dünyada etkileşime geçebiliyorlar. Başka bir örneği de Second Life adlı internet tabanlı oyun. Bu oyunda oyuncular kendi avatarlarını oluşturup gerçek hayatta yapılan aktiviteleri bu oyunda yapabiliyorlar. Tıpkı bu roman ve oyunlarda olduğu gibi, Metaverse’in de ilerideki yıllarda dijital bir evren oluşturması planlanıyor.

Metaverse'in Geleceği Nedir?

Metaverse evreni şu an başlangıç aşamasında olmasına rağmen birçok kişi tarafından biliniyor. Dolayısıyla ileride ne olacağı tam olarak bilinmese de Metaverse kavramının popüler olacağı oldukça kesin. Ancak bu dijital dünyayı sadece oyun ve eğlence alanlarıyla kısıtlamak yanlış olacaktır. Bu evrende birçok işlevi sanal olarak gerçekleştirebileceğiz. Kişiselleştirilmiş avatarlarımızla toplantılara katılıp iş görüşmeleri yapabileceğiz. Arkadaşlarımızla dijital konserlere gidip hiç yorulmadan istediğimiz kadar eğleneceğiz. Bu etkinlikler uzak veya ulaşılamaz gibi görünse de dijital evrene yatırım yapan dev teknoloji şirketleri, 10-15 yıl içerisinde bunların gerçekleşebileceğini öngörüyor. Kısacası bugün sahip olduğumuz her şey, günlük aktivitelerimiz, hobilerimiz ve çok daha fazlası dijital dünyada bir yer edinecek. Aslında böyle bir yaşantı bizlere çok da uzak değil. Tüm dünya 2020 yılının başlarında küresel bir pandemiyle sarsıldı ve etkileri hala devam ediyor. Bu süreçte işler, okullar, toplantılar ve sanatsal aktiviteler tamamen online bir şekilde yapıldı. Yani, insanlar Metaverse evrenini bir nebze olsun deneyimlemiş oldu. Fakat uzaktan çalışmakla Metaverse evreninde çalışmak arasında çok büyük farklar var. Örneğin online yapılan toplantılarda insanların mimiklerini, el ve vücut hareketlerini görememek çok büyük bir sorundu. Fakat VR teknolojisi sayesinde bu bir sorun olmaktan çıkıyor. 3D sistemler sayesinde insanlar bir aradaymış gibi çalışabiliyorlar. Bu da çalışanlara sonsuz olanaklar sağlarken iş verenleri de ekonomik açıdan rahatlatmış oluyor. Günümüz şartlarında Metaverse bir bilimkurgu ürünü olarak görülse de çoğu kişi tarafından internetin geleceği olarak adlandırılıyor. Böyle bir dijital ortama girmek ve neredeyse tüm işlerimizi oradan halletmek ise oldukça heyecan verici. Dev teknoloji şirketlerinin de bu alanda daha çok yatırım yapmaları ve dijital evrendeki olanakları artırmaları söz konusu. Belki ileriki zamanlarda şu an tahmin bile edemeyeceğimiz gelişmeler yaşanacak ve bu gelişmeler hayatımızın birer parçası haline gelecek. Tıpkı bundan 50-60 yıl öncesinde var olmayan telefonların şu an elimizden düşmemesi gibi.